मुंबई महापालिकेने एलेव्हेटेड मल्टीलेव्हल इलेक्ट्रोमेकॅनिकल कार पार्किंग सिस्टीम (शटल आणि रोबो पार्कर सिस्टीम) मुंबादेवी येथे सुरु केली तर माटुंगा, फोर्ट आणि वरळी येथे कार्यादेश दिले आहेत. या संपूर्ण प्रक्रियेत मुंबई पालिकेला पार्किग कंत्राटात 200 कोटींहून अधिकचे नुकसान झाले असल्याची तक्रार करत चौकशी करण्याची मागणी आरटीआय कार्यकर्ते अनिल गलगली यांनी केली आहे. दिल्लीत प्रति वाहन 7 लाख ते 17 लाख खर्च येत असून हाच खर्च मुंबईत 22 लाख ते 40 लाख येत असल्याचे आकडे समोर आले असून सर्व ठिकाणी मूळ उपकरणे उत्पादन भागीदार मेसर्स सोटेफिन पार्किग प्रायव्हेट लिमिटेड ही कंपनी आहे.
आरटीआय कार्यकर्ते अनिल गलगली यांनी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे, पालिका आयुक्त भूषण गगराणी यांस पाठविलेल्या पत्रात 513.41 कोटींच्या कंत्राट कामाची चौकशी करत कंत्राट रद्द करण्याची मागणी केली आहे. तक्रारीत अनिल गलगली यांनी नमूद केले आहे की या मूळ उपकरणे उत्पादन भागीदार सर्व निविदाकारात एकच म्हणजे मेसर्स सोटेफिन पार्किग प्रायव्हेट लिमिटेड आहे. यात कंत्राट किंमत 513.41 कोटी आहे जी अन्य ठिकाणी याच मेसर्स सोटेफिन पार्किग प्रायव्हेट लिमिटेड तर्फे करण्यात आलेल्या कामाच्या तुलनेत अधिक आहे. एकापेक्षा अधिक निविदाकारासोबत ज्यांनी MOA केले आहे अशा OEM भागीदार एकच म्हणजे मेसर्स सोटेफिन पार्किग प्रायव्हेट लिमिटेड आहे.
मूळ उपकरणे उत्पादन भागीदार मेसर्स सोटेफिन पार्किग प्रायव्हेट लिमिटेडने नवी दिल्लीत सेंट्रल विस्टा प्रकल्पात 264 कार पार्किगचे काम 44.71 कोटीत केले आहे ज्यात प्रति कार खर्च हा 16.94 लाख आहे. नवी दिल्लीत जीपीआरए येथे 300 कार पार्किगचे काम 21.18 कोटीत केले आहे ज्यात प्रति कार खर्च हा 7.06 लाख आहे. मुंबईतील मुंबादेवी येथे 546 कार पार्किगचे काम 122.60 कोटीत केले आहे ज्यात प्रति कार खर्च हा 22.45 लाख आहे.
सद्यस्थितीत पालिकेने कार्यादेश दिले आहेत त्यात माटुंगा, फ्लोरा फाउंटन आणि वरळी याचा समावेश आहे. फ्लोरा फाउंटन ( विशाल कंन्स्ट्रकॅशन ) येथे 70 कोटीत 176 कार पार्किगचे देण्यात आले आहे. प्रति कार हा खर्च 39.77 लाख आहे. वरळी ( श्री इंटरप्रायझेस ) येथे 640 कार पार्किगचे काम 216.94 कोटीत देण्यात आले असून प्रति कार हा खर्च 33.90 लाख आहे तर माटुंगा ( रेलकोन इन्फ्रास्ट्रक्चर प्रोजेक्ट) येथे 475 कार पार्किगचे काम 103.87 कोटीत देण्यात आले असून प्रति कार हा खर्च 21.87 लाख आहे. त्याचशिवाय एमएमआरडीएच्या मालवणी येथे 669 कार पार्किगचे काम 150 कोटीत देण्यात आले असून तेथे हा खर्च प्रति कार 22.42 लाख इतका आहे.
महापालिकेतर्फे बोलींचे किंमतीचे मूल्यमापन योग्य रीतीने केले गेले नाही कारण दरांचे कोणतेही विश्लेषण केले गेले नाही किंवा विभागाने संपूर्ण भारतभर राबविण्यात येणारे इतर तत्सम प्रकल्प किंमत मूल्यांकनासाठी संदर्भ बिंदू म्हणून घेतलेले नाहीत. हे लक्षात घेणे आश्चर्यकारक ठरेल की ज्या बोलीदारांना उपरोक्त कामे देण्यात आली आहेत तेच CPWD, NHIDCL, रेल्वे , दिल्ली महानगरपालिका, एमएमआरडीए यांसारख्या इतर सरकारी विभागांमध्ये कमी दरात समान/समान कामे करत आहेत परंतु त्यांसकडून पालिकेबाहेरील बाहेरील कामाच्या तुलनेत 200% ते 300% जास्त किंमत दिली जात आहे. याबाबत पालिकेने या एमएमआरडीए तसेच काही केंद्र सरकारच्या संस्थांना त्यांचे बोली दस्तऐवज आणि किंमत अंदाज सामायिक करण्याची विनंती केल्यावर ते स्पष्ट होईल.
अशा शेकडो स्वयंचलित यांत्रिक कार पार्किंग श्रीनगर, जम्मू, केरळमधील शहरे, दिल्ली, मुंबई, कोलकाता, इटानगर, गुवाहाटी, पुणे, इत्यादी ठिकाणी पालिकेने दिलेल्या बोली रक्कमेच्या तुलनेत कमी किंमतीत बांधण्यात आले आहेत. सत्य जाणून घेण्यासाठी एखाद्याने या एजन्सींकडून डेटा, रेखाचित्रे, आर्थिक अटी आणि शर्ती, ऑपरेशन आणि देखभाल करार शोधला पाहिजे. असे फुगवलेले दर, अटी आणि शर्तींचे औचित्य सत्यापित करण्यासाठी या प्रकरणाची योग्य चौकशी करणे योग्य आहे. गेल्या 15 वर्षांपासून अशा यांत्रिक ऑटोमेटेड कार पार्किंगचे मूल्यांकन करण्यासाठी अनेक समित्यांवर असलेल्या आयआयटी दिल्लीच्या प्राध्यापकांचा सल्ला देखील घेऊ शकतो.
CCCL (चेन्नई), विप्रो-परी (पुणे), हेमन (केरळ), सिमपार्क (कोलकाता) यासारख्या अनेक जुन्या आणि नामांकित कंपन्या आहेत ज्यांनी विविध शहरांमध्ये वैयक्तिक ठिकाणी हजाराहून अधिक पूर्णपणे स्वयंचलित पार्किंग स्लॉट केले आहेत. पालिकेने प्रस्तावित केलेल्या दरापेक्षा बऱ्याच प्रमाणात कमी दराने समान रोबो शटल प्रणाली वापरून एकाच कराराखाली खाजगी कंपन्या, कार पार्किंग क्षमता असलेल्या प्रकल्पांची यादी, अशा प्रकल्पांचे कंत्राट मूल्य, O&M दर इत्यादी वरील सरकारी आणि खाजगी संस्थांकडून मागवता येतील तेव्हाच मग अश्या निविदांमध्ये किती चुकीच्या कृत्यांचा प्रयत्न केला जात आहे ते लक्षात येईल, असे अनिल गलगली यांचे म्हणणे आहे.
